အတုုိအထြာကေလးမ်ား

 အတုုိအထြာကေလးမ်ား

(1)          Mercury one way, Iron one way - ျပဒါးတစ္လမ္း သံတစ္လမ္း            

(2)          Hand free jasmine                         - လက္လြတ္စပယ္

(3)          Don’t make the teacher                 - ဆရာမလုုပ္နဲ႕

(4)          I want to break the water             - ေရခ်ိဳးခ်င္တယ္

(5)          Today, the sun is open                  - ဒီေန႕ေနပြင့္တယ္

(6)          Please open the fire                      - ေက်းဇူးျပဳျပီး မီးဖြင့္ပါ

(7)          Close the fire                                - မီးပိတ္လုုိက္ေတာ့

(8)          Stomach not hungry?           - ဗုုိက္မဆာဘူးလား

(9)          Water enter run                           - ေရ၀င္ေျပး

(10)       Yesterday, My nose closed   - မေန႕က ႏွာေခါင္းပိတ္တယ္

(11)       Body is hot                                 - ကုုိယ္ပူေနတယ္

(12)      Insert the force to the phone        - ဖုုန္းအားသြင္းလုုိက္

(13)      Song ear erect                    - သီခ်င္းနားေထာင္

(14)      Ride you shoe                              - ဖိနပ္စီးေတာ့

(15)       Catch the big market           - ေစ်းၾကီးမိလာတယ္

(16)      House will come alive            - အိမ္ရွင္လာလိမ့္မယ္

(17)      Air climbed already                        - ေလတက္သြားျပီ

(18)      Market are climbing                       - ေစ်းေတြတက္သြားျပီ

(19)      Give black                                    - မဲေပးၾကပါ

(20)      Eat the pig’s son?                         - ၀က္သားစားသလား

(21)      Trick of the rivers                          - ျမစ္တုုိ႕၏ မာယာ

မွားယြင္းတတ္သည္႔ သဒၵါနဲ႔ေ၀ါဟာ အသုံးမ်ား

ေ၀ါဟာရစကားလံုးတစ္လံုးကို ၀ါက်မ်ားမွာ ထည့္သြင္းေရးသားတဲ့အခါ အဲ့ဒီေ၀ါဟာရ ရဲ႕လုပ္ေဆာင္ခ်က္ (Function) ကိုခြဲခြဲျခားျခားသိရွိနားလည္ဖို႕လိုပါတယ္။ ေနာက္ျပီးေတာ့ အဲ့ဒီစကားလံုးရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကိုလည္း တိတိက်က်နားလည္ဖို႕လိုပါတယ္၊ ဒါမွသာ မွန္ကန္တဲ့၀ါက်တည္ေဆာက္ပံုနဲ႕အသံုးအႏႈန္းကိုေရးသားႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႕ မၾကာခဏဆိုသလို မွားယြင္းသံုးစြဲတတ္တဲ့ေ၀ါဟာရစကားလံုးေတြကိုဆက္ျပီး ေလ့လာဖို႕ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။

Alternative and alternate

ေပးထားတဲ့စကားလံုးႏွစ္လံုးဟာ စာလံုးေပါင္းျခင္း ဆင္တူေနတာေၾကာင့္ အဓိပၸါယ္ကြဲျပားမႈကို သတိထားၾကည့္ဖို႕လိုပါတယ္။

Alternate ဟာ နာမ၀ိေသသနစကားလံုးျဖစ္ျပီး (ႏွစ္ခု၊ႏွစ္ရပ္) တစ္ခုျခားတစ္ထပ္စီ၊ တစ္ကန္႕စီျဖစ္ေသာ၊ တစ္လွည့္စီျဖစ္ေသာ လို႕ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။

ဥပမာ၀ါက်ကိုေလ့လာၾကည့္ပါ.။

He only comes to work on alternate days. (သူအလုပ္ကို တစ္ရက္ျခားစီ လာဆင္းတယ္)

Alternative ကေတာ့ နာမ၀ိေသသနာလိုေရာ၊ နာမ္လိုေရာ သံုးႏိုင္ပါတယ္.။ နာမ၀ိေသသန ဆုိရင္ “အျခားေသာ၊ သမားရိုက်မဟုတ္ေသာ” လို႕အဓိပၸါယ္ရျပီး နာမ္ဆိုရင္ “အျခားနည္းလမ္း၊ ေရြးခ်ယ္စရာ” လို႕ဆိုလိုပါတယ္။ ေအာက္မွာေပးထားတဲ့ ဥပမာ၀ါက်မ်ားကို ေလ့လာၾကည့္ပါဦး။

We will make an alternative arrangement if these plans don’t suit you. (ဒီအစီအစဥ္ေတြဟာ မင္းနဲ႕မကိုက္ညီဘူးဆိုရင္ အျခားအစီအစဥ္ေတြ ငါတို႕လုပ္ေပးမယ္)

I had to go. There was no alternative.

(က်ေန္ာထြက္သြားခဲ့ရတာေပါ့၊ အျခားေရြးစရာမွမရွိတာကိုး။

Xxxxxxxxxxxxxx

Altogether and all together

စကားလံုးႏွစ္လံုးရဲ႕အဓိပၸါယ္က တူတူပဲလို႕ ထင္စရာရွိတယ္။ တကယ္ေတာ့မတူပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႕ဒီလိုစကားလံုးမ်ိဳးသံုးတဲ့အခါ သတိထားသံုးဖို႕လိုအပ္ပါတယ္၊ အဓိပၸါယ္ကိုလည္း တိတိက်က်သိရ ပါမယ္။

Altogether ကို “လံုး၀၊အားလံုး၊အျပည့္အ၀၊လံုးလံုးလ်ားလ်ား၊အားလံုးေပါင္း၊ အားလံုးျခံဳငံုလိုက္ေသာ္” စသည့္ ျဖင့္ အဓိပၸါယ္ေတြရွိပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ Function က ၾကိယာ၀ိေသသန စကားလံုးပါ။

ေအာက္မွာေပးထားတဲ့၀ါကိမ်ားကို ေလ့လာၾကည့္ပါ။

I don’t altogether agree. (က်ေန္ာလံုး၀သေဘာမတူဘူး)

It is altogether wrong to ill-treat animals. ( တိရစာၦန္ေတြကို မညွာမတာ ျပဳမူတာဟာ လံုး၀မွားယြင္းတယ္)

All together ကေတာ့ “တစ္ေယာက္ခ်င္းဆီ၊ တစ္ခုခ်င္းစီ ပါ၀င္တဲ့ အားလံုးစုစုေပါင္းအေရအတြက္" ကိုဆိုလိုတာပါ။ ဥပမာ၀ါကုိ ဖတ္ၾကည့္လိုက္ရင္ အဓိပၸါယ္ရွင္းသြားပါလိမ့္မယ္။

They all went out together. (သူတို႕အားလံုးအျပင္ကို သြားခဲ့ၾကတယ္)

She put the glasses all together in the sink. ( သူ(မ)ဟာ ဖန္ခြက္ေတြအားလံုးကို ပန္းကန္ေဆးကန္ထဲ ကို ထည့္ထားလိုက္တယ္)

ေလ့လာရင္းတိုးတက္ႏိုင္ပါေစ

ခင္မင္စြာျဖင့္

အလကၤာည


Read more: မွားယြင္းတတ္သည့္ သဒၵါႏွင့္ ေ၀ါဟာရအသံုးအႏႈန္းမ်ား - Myanmar Network

Usage in English

Pass! (ထားလိုက္ပါ/ရွိပါေစ)

You say pass! in an informal context when you cannot or do not want to answer a question.

(Pass(ထားလိုက္ပါေတာ့ /ရွိပါေစေတာ)့ကို ေမးခြန္းတစ္ခုခုကို မေျဖႏုိင္တဲ့အခါ (သို႕) မေျဖခ်င္တဲ့အခါ အသံုးျပဳပါတယ္။)

• 'How can Jim possibly prefer Sue to his beautiful wife?'
  ( ဘယ္လိုလုပ္ၿပီး ဂ်င္(မ)(Jim)ဟာ ေခ်ာေမာလွပတဲ့ သူ႕မိန္းမထက္ ဆူ(Sue)ကို ပိုၿပီးေတာ့ ႏွစ္သက္ေနရတာလဲ?)

'Pass! It seems unbelievable.'
(ယံုခ်င္စရာ မေကာင္းေပမဲ့လည္း ထားလိုက္ပါ!။)

• 'Do you think Tom's a good workman?'
  တြမ္(Tom)ဟာ လုပ္သားေကာင္းတစ္ေယာက္လို႕ မင္းထင္လား?)
• 
  'Pass! He's my brother-in-law.'
  (ထားလိုက္ပါ!။ သူဟာငါ႔ရဲ႕ ေယာက္ဖပါ။)

        The expression pass! comes from a quiz or a game show where a contestant cannot answer a question.

        (Pass ! ဟူေသာ အသံုးအႏႈန္းသည္ ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္သူ တစ္ဦးဦးက ေမးခြန္းကို မေျဖႏိုင္ေသာ ပေဟဠိ (သို႔) ကစားနည္း အစီအစဥ္တစ္ခုမွ ေပၚေပါက္လာျခင္းျဖစ္သည္။)

Take it from me (ငါေျပာတာကိုယံု)

You say take it from me when you ask someone to believe or accept what you say:

(take if from me(ငါေျပာတာကိုယံု) ကို တစ္စံုတစ္ေယာက္အား သင္ေျပာသည္ကို ယံုၾကည္လာေစရန္ (သို႔) လက္ခံလာေစရန္ တိုက္တြန္းရာတြင္ ေျပာသည္)

• Take it from me. Anne is not to be trusted.
  (ငါေျပာတာကိုယံု၊ Anne (အန္း(န))က ယံုၾကည္ေလာက္စရာ မရွိဘူး။)

• Take it from me. Jack will be a famous actor one day.
  (ငါေျပာတာကိုယံု။  Jack (ဂ်က္) က တစ္ေန႕က်ရင္ နာမည္ၾကီး မင္းသား ျဖစ္လာလိမ့္မယ္။)

I'll tell you what! (ငါေျပာျပမယ္!)

You use I'll tell you what! when you wish to suggest something: (I’ll tell you what (ငါေျပာျပမယ္) ကို အၾကံ တစ္စံုတစ္ခု ေပးလိုလွ်င္ သံုးသည္)

• 'It's Dad's birthday next week and I can't think what to give him.'
  (ေနာက္တစ္ပါတ္ဆို အေဖ့ေမြးေန႕ပဲ။ သူ႔ကိုဘာေပးရမလဲ စဥ္းစားလို႔မရေသးဘူး။)
  I’ll tell you what! We could give a surprise party for him.'
  (ငါေျပာျပမယ္! သူ႔ကို မထင္မွတ္ထားတဲ့ ပါတီလုပ္ေပးလိုက္ရေအာင္။)

• 'I've asked some people to dinner tonight and I can't think what to cook for them.
  ( လူအနည္းငယ္ကို ညစာစားဖို႔အတြက္ ဒီည ငါဖိတ္ထားတယ္။ ငါဘာခ်က္ေပးရမလဲ မသိေသးဘူး။)
  ‘I”ll tell you what! Let's have a barbecue!'
  ငါေျပာျပမယ္! အသားကင္ လုပ္စားရေအာင္!)

What a thought! (စိတ္ညစ္လိုက္တာ)

You say what a thought! when you refer to what you think is a very unpleasant  idea.

(What a thought! (စိတ္ညစ္လိုက္တာ) ဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းကို အေၾကာင္းအရာတစ္ခုခုသည္  ႏွစ္သက္စရာမေကာင္းဘူးလို႔ ယူဆတဲ့အခါမွာ အသံုးျပဳပါတယ္။)

• 'Perhaps your father will marry Sara?'
  (မင္းအေဖ ဆာရာ႕(Sara) ကို လက္ထပ္ျဖစ္မွာလား?)
  'What a thought! We all dislike her'.
  ( စိတ္ညစ္လိုက္တာ! သူ႕ကို ငါတို႔အားလံုးက  ဒီေလာက္မုန္းတာ။)

• According to the weather forecast we're going to have a long, cold winter.
  (မိုးေလ၀သ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ရွည္လ်ားၿပီး ေအးတဲ႔ေဆာင္းရာသီနဲ႕ ၾကံဳရဦးမယ္။)

What a thought! I think I’ll emigrate to somewhere warm and sunny!')
(စိတ္ညစ္လိုက္တာ! ငါေတာ႔ ေႏြးၿပီး ေနသာတဲ့ အျခားတစ္ေနရာရာကို ေျပာင္းေရႊ႕ဦးမွပဲ။)

About time too! (…………ေပဦးမွပဲ )

You say - about time too! When you mean that someone is late or has taken a long time to do something.

(About time too!(............ေပဦးမွပဲ)  ကို တစ္ဦးတစ္ေယာက္က အခ်ိန္ေနာက္က်ျပီး ေရာက္လာတဲ့အခါ (သို႔) အလုပ္တစ္ခုခုကို အခ်ိန္အၾကာႀကီးဆြဲ လုပ္တဲ့အခါမွာ အသံုးျပဳပါတယ္။)

• “ About time too! I thought you were going to miss the train.”
  (ေရာက္လာေပဦးမွပဲ! မင္းရထား မမွီေတာ့ဘူးလို႔ ထင္ေနတာ။)

• “I’ve finished digging the garden”.(ပန္းျခံထဲမွာ ေျမႀကီးတူးလို႔ ၿပီးပါ ၿပီ။)
  About time too! I thought that you would have finished it yesterday.’
  (တူးၿပီးေပဦးမွပဲ! မေန႔ကတည္းက တူးလို႔ၿပီးသြားမယ္ထင္ေနတာ။)

Note: I got this post from Myanmar Network.

short cut

Something like that
- Nothing like that
- Leave it to me
- Why so soon ?
- No need to hurry
- No need to worry
- Mind your own business
- I am sorry, I beg your pardon
- Work with heart and soul
- Need anything ?
- Just the same.
- What can I do for you ?
- Not at all.
- What a pity!
- Don’t tease me.
- Have the heart ?
- Would that be OK ?
- You mind me ?
- Don’t mind me.
2
- Coming with me ?
- What do you do ?
- Noisy talk !
- Can you get down a little ?
- How sweet of you .
- Just drop in.
- Hurry up please.
- Will you join us ?
- What a bother!
- Let’s have a talk.
- No more work at home.
- What line ?
- Real smart.
- One thing to say.
- Enough ?
- I ‘ll be off.
- What things ?
- What sort ?
- Just things.
3
- Fair price.
- Market price.
- Profile beauty.
- Attractive smile !
- Lovely!
- Lovely voice!
- Really?
- Yes/Not really.
- May be ( not )
- Leave me alone.
- What about ?
- Just gossip.
- Up to you.
- Need I tell you ?
- I lost patient.
- I cannot stand.
- Good-nature.
- Evil –minded.
- I can’t leave you.
- Don’t leave me alone.
- When for ?
- Without effort , no success.
- What’s up ?
- Thank you for saying that .
- Dark curly hair!
4
- Delicate skin!
- Keep on hoping.
- What you mean ?
- What do you think ?
- Have courage.
- Getting hurt.
- Get any sleep?
- Let me treat.
- Dutch treat.
- Could you please repeat that ?
- Take it easy.
- Mind your own way.
- I shall miss you.
- Let me see.
- Just a moment.
- Talk it out.
- Aiming for what ?
- Familiar voice.
- Sooner or later.
5
- Narrow minded.
- Off you go.
- What happened ?
- Make ready.
- Nothing for nothing.
- You enjoy it ?
- Don’t say like that.
- Have you a good time?
- Pick me up.
- Don’t darling me.
- What’s your altitude?
- Any difference?
- Well-cooked.
- Well-played.
- I know nothing about it.
- It’s hard to say.
- Getting hungry.
- Getting tired.
- I hope you don’t mind.
- It is none of your business.
- I have my reason.
- That sound fine/great.
- Make yourself at home.
6
- Don’t talk too loudly.
- To/from whom?
- Don’t find fault.
- Don’t deceive me.
- You trust me?
- Tell me another.
- A pretty clever idea!
- This is nonsense.
- Is that right?
- Who told you that ?
- A piece of cake.
- That’s out of question.
- Silly idea.
- Frankly please.
- Easy and comfortable.
- Thank you for the lift.
- You can say “ yes “ to me.
- I ‘ll be right back.
- I fell very much alone.
- Here it is.
- What’s puzzled you ?
- You are suffering
7
- Where to/from ?
- How lucky you are!
- How dare you are!
- One way or another.
- What position?
- Sweet to look at.
- You have been here so long?
- Soft spoken.
- Can I hear again ?
- Anybody at home?
- You are kidding?
- No kidding.
The best English 4 You ဆုိက္က ေကာင္းလြန္းလုိ႕တဆင့္ေဖာ္ျပေပးတာေနာ္။

နားေထာင္ၾကည္႕လုိက္ပါ။WGBH Media Player Justice- What_s the Right Thing to Do-- Mind Your Motive_ The Supreme Principle of Morality

ျမန္မာစာ ပါေမာကၡဦးေအးေမာင္ ရဲ႕ ဘာသာျပန္နည္း အယူအဆ

ဘာသာျပန္စာေပအသင္းမွာ ယခုလုိ လာေရာက္ေဟာေျပာခြင့္ ရတဲ့အတြက္ မ်ားစြာ၀မ္း ေျမာက္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ကိုယ္တုိင္ ဘာသာျပန္ကိစၥမွာ ၀ါသနာ ပါခဲ့ပါတယ္။ ဘာသာျပန္ ကိစၥဟာ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရဲ႕
ႀကီးပြားေရး အတြက္ မ်ားစြာအေရးႀကီးပါတယ္။ ျမန္မာစာေပႀကီးပြား တုိးတက္ေစရန္ ကမၻာ့စာေပ ကမၻာ့စိတ္ကူးစိတ္သန္း မ်ားကို ျမန္မာ ျဖစ္ႏိုင္သေရြ႕ျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးျပဳစုေပးဖုိ႔ လုိပါတယ္။

ဘာသာစကားတစ္ခုမွ ဘာသာစကားတစ္ခုသုိ႔ ကူးေျပာင္းျပန္ဆုိမႈႏွင္႔ စပ္လ်ဥ္းၿပီး ေတြးရႈလုိက္မယ္ဆုိရင္ (tion) ရွင္းသုံးရွင္း ရွိေၾကာင္း သိထားေစလုိပါတယ္။

အဲဒီရွင္းသုံး ရွင္းကေတာ့

(၁) Translation ဘာသာျပန္ျခင္း။

(၂) Adoption လူမ်ဳိးျခား စိတ္ကူးႏွင့္ စကားမ်ားကို တုိက္ရုိက္ ေမြးစားယူျခင္း။ ပုံစံျပရ မယ္ဆုိရင္ (Democracy) ကို ဒီမုိကေရစီ၀ါဒ၊ (Socialism) ကို ဆုိရွယ္လစ္၀ါဒ၊ (Communism) ကို ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒ စသည္ျဖင့္ ျမန္မာဘာသာထဲမွ တုိက္ရုိက္ ေမြးစား ယူထားတာေတြကို ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။

(၃) Adaptation ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆုိေရးသားျခင္း။ ပုံစံျပရမယ္ဆုိရင္ ေရႊဥေဒါင္း ေရး `ရူပနႏၵီ´ (She) ႏွင့္ စုံေထာက္ ေမာင္စံရွား ( Sherlock Holmes) တုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။

ယေန႔ ေဟာေျပာရမွာကေတာ့ ( Translation) ဘာသာျပန္ အေၾကာင္းပါပဲ။ ဘာသာျပန္သူမ်ားအတြက္ ရွိႏွင့္ၿပီးျဖစ္တဲ့ (John's O' London) `လန္ဒန္က ဂၽြန္´ ေခၚ အဂၤလိပ္ မဂၢဇင္း ထဲမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ (Ten Commandments ) ပညတ္ခ်က္ ဆယ္ပါးဟာ အလြန္ေကာင္းပါတယ္။ သုိ႔ေပမဲ့ ဒါေတြကို အက်ယ္ မခ်ဲ႕လုိေတာ့ပါ။ ကၽြန္ေတာ္လက္ေတြ႕ ဆည္းပူး ရရွိခဲ့တဲ့ အခ်က္ မ်ားကိုသာ ေဖာက္သည္ေပးလုိပါတယ္။

ဘာသာျပန္မႈနဲ႔ပက္သက္ၿပီး အက်ဥ္းခ်ဳပ္ေျပာရရင္ ဘာသာျပန္သူမ်ားဟာ ေအာက္ပါအခ်က္သုံးခ်က္နဲ႔ ျပည့္စုံသင့္တယ္လုိ႔ ထင္ျမင္မိ ပါတယ္။

(၁) ျပန္ဆုိမည့္ ဘာသာျခား စကားကုိ ကၽြမ္းက်င္ရေပမယ္။

(၂) ျပန္ဆုိမည့္ ပညာရပ္အေၾကာင္းကို အေတာ္အတန္ ေခါက္မိရေပမယ္။

(၃) မိမိျပန္ဆုိေရးသားမည့္ ဘာသာရင္း (စကား) ကို အထူးတက္ကၽြမ္းရေပမယ္။

ဒီသုံးခ်က္ကို အနည္းငယ္ထပ္ၿပီး ရွင္းလင္းျပလုိပါေသးတယ္။

ပထမအခ်က္ျဖစ္တဲ့ ဘာသာျခားစကားကို ကၽြမ္းက်င္ရမယ္ဆုိတာကိုေတာ့ ထင္ရွား သိသာပါတယ္။ ဘာျပဳလုိ႔လဲဆုိေတာ့ ဘာသာျခားစကားကို ကိုယ္တုိင္ တက္ကၽြမ္းမွသာ ဘာသာျပန္ႏုိင္ေပမယ္။ မတက္ကၽြမ္းပါက ျပန္ဆုိႏိုင္မည္ မဟုတ္ပါ။ ေရွးဦးစြာ ကိုယ္တုိင္က နားလည္ၿပီး သေဘာေပါက္ဖုိ႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ မိမိကုိယ္တုိင္က ဘာသာျခားစကားကို မတတ္မသိရင္ တျခားလူကို ဘယ္နည္းနဲ႔မွ က်က်နန ျပန္ေျပာႏုိင္မယ္ မဟုတ္ပါ။ ဘာသာျခား စကားကို မဆုိထားနဲ႔ ကိုယ့္ဘာသာစကားကုိပင္ ကိုယ္တုိင္နားမလည္ မတတ္ကၽြမ္းရင္ သူမ်ားကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း တိတိက်က် ျပန္ေျပာဖုိ႔ ခက္လွပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ စာအုပ္တစ္ အုပ္ကို ဘာသာျပန္ေတာ့မယ္ဆုိရင္ ပထမဦးစြာ ကိုယ္တုိင္နားလည္သေဘာေပါက္ေအာင္ အစအဆုံး ဖတ္ၾကည့္ပါ။ ေနာက္တစ္ပုဒ္စီ တစ္ေၾကာင္းစီ ဆန္းစစ္ ၾကည့္ပါ။ အဲဒီေတာ့မွ သူမ်ား နားလည္ေအာင္ ျပန္ေျပာႏုိင္ေရးႏုိင္ဖုိ႔ လမ္းရွိပါလိမ့္မယ္။ ဒါကေတာ့ ကၽြန္ေတာ့ ကိုယ္ေတြ႕ ပါပဲ။ ကၽြန္ေတာ္ ၿဗိတိသွ်ရာဇ၀င္ကို ဘာသာ ျပန္တုန္းက ပထမဦးစြာ ကိုယ္တုိင္ နားလည္ေအာင္ ဖတ္ၿပီး ဘာသာျပန္တာပါပဲ။

ဒုတိယ အခ်က္ကေတာ့ ျပန္ဆုိမည့္ ပညာရပ္ကို အေတာ္အတန္ေခါက္မိဖုိ႔ လုိပါတယ္။ မိမိသင္ယူဖူးတဲ့ ပညာရပ္ကို ျပန္္ဆုိတာက ပိုိမုိေအာင္ျမင္ဖုိ႔ လမ္းမ်ားပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး မိမိျပန္ဆိုမည့္ စာအုပ္ပါ အေၾကာင္းအရာေတြကိုလည္း ဖတ္ေပးရပါေသးတယ္။ အဘိဓာန္ကို လွန္ေလွာရွာေဖြ ၾကည့္ရႈရုံနဲ႔ မလုံေလာက္ပါ။ တခါတရံ အဂၤလိပ္ဘာသာ အေတြးအေခၚအယူ အဆမ်ားကို မိမိက မွန္တယ္ထင္ေပမဲ့ မွားေနတတ္ပါတယ္။ ပုံစံျပရမယ္ဆုိရင္ `ဒိုေမ သတင္း ျဖန္႔ခ်ိေရးဌာန´က အဂၤလိပ္ဘာသာနဲ႔ေပးတဲ့ သတင္းကို ဂ်ပန္ေခတ္ ျမန္မာသတင္းစာ တစ္ေစာင္ထဲမွာ ဘယ္လုိ ေတြ႕ရသလဲဆုိေတာ့-

`ဂ်ပန္ေလတပ္ငယ္ တတပ္သည္ ၿဗိတိသွ် ေရတပ္ငယ္တတပ္ကို ရခုိင္ပင္ လယ္ကန္းရုိးတန္းအနီးတြင္ ေတြ႕ျမင္၍ တုိက္ခုိက္ရာ ၿဗိတိသွ်ေရတပ္ငယ္သည္ လွ်ဳိ႕၀ွက္ေသာ (ေဒဗီဂ်ဳန္း) သေဘၤာဆိပ္သို႔ ထြက္ေျပးေလ၏´ လုိ႔ ေတြ႕ရပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္လည္း အဲဒီ (ေဒဗီဂ်ဳန္း) ဆုိတဲ့ သေဘၤာဆိပ္ကို ဘယ္မွာမွ မၾကားဘူးတာနဲ႔ သတင္းစာဖတ္ရင္း ဘာသာျပန္ပုံဟာ ဟုတ္မွ ဟုတ္ရဲ႕လားလုိ႔ သံသယမကင္း ျဖစ္မိပါတယ္။ ဒါနဲ႔ အဂၤလိပ္ဘာသာ နဲ႔ေရးထားတဲ့ သတင္းစာကို လွန္ေလွာ့ ၾကည့္လုိက္ေတာ့-

(A small British fleet was sighted off the coast of Arakan by a Japanese air squadron and the fleet was sent to Davy Jone's locker) လုိ႔ ေရးထားတာကို ေတြ႕ရပါ တယ္။ ဒီေနရာမွာ ဘာသာျပန္သူဟာ လုိအပ္တဲ့ ဗဟုသုတကို မရွာမွီးတဲ့အတြက္ (Davy Jone's loker) ကို လွ်ဳိ႕၀ွက္တဲ့ ေဒဗီဂ်ဳန္းသေဘၤာဆိပ္ရယ္လို႔ တလြဲျပန္ဆိုေရးသားထားျခင္းပင္ ျဖစ္ပါတယ္။ စင္စစ္ ၾကည့္သင့္ၾကည့္ထုိက္တဲ့ စာအုပ္စာတမ္းမ်ားကို ရွာေဖြၾကည့္ရႈလုိ႔ ရွိတာျဖင့္ရင္ သုိ႔တည္းမဟုတ္ ေမးသင့္ ေမးထုိက္သူမ်ားကို ေမးျမန္းလို႔ရွိတာျဖစ္ရင္ (Davy Jones's Locker) ဟာ လွ်ဳိ႕၀ွက္တဲ့ သေဘၤာဆိပ္ဆိုတာ မဟုတ္ဘဲ ေရသုသာန္၊ ေရသခ်ၤဳ ိင္းဆုိတာကို မုခ်သိၿပီး ` ဂ်ပန္ေလတပ္ငယ္ တစ္တပ္သည္ ၿဗိတိသွ်  ေရတပ္ငယ္တစ္တပ္ကို ရခုိင္ ကန္းရုိးတန္း ျပင္ဘက္တြင္ ေတြ႕ျမင္၍ တုိက္ခုိက္ႏွစ္ျမွဳပ္လုိက္ေလသည္´ လုိ႔ မူလဆုိတဲ့ သေဘာမွန္အတုိင္း ဘာသာျပန္ ႏုိင္စရာလမ္းရွိေပလိမ့္မယ္။

ဒါ့ေၾကာင့္ အခက္အခဲေတြ႕တုိင္း သက္ဆုိင္ရာ စာအုပ္စာတမ္းမ်ားမွာ ရွာေဖြၾကည့္ရႈသင့္ပါတယ္။ သုိ႔မဟုတ္ရင္လဲ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားထံမွာ ဆည္းကပ္ေမးျမန္း ယူသင့္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္အထင္ေျပာရရင္ စာဆုိတာဟာ တစာစာ ေနမွပဲ ေတာ္ရုံက်ပါတယ္။ ပညာဟာ ရပ္ေနတယ္လုိ႔မရွိပါ။ တုိးဆုတ္ႏွစ္ခုသာ ရွိပါတယ္။ ဥဒါဟရုဏ္အားျဖင့္ ပညာလုိက္စားတာ ဟာ ေလယာဥ္ပ်ံလုိပါပဲ။ ေလယာဥ္ပ်ံဟာ စက္လည္ေလ ေရွ႕ကို တဟုတ္ထုိး တုိးေနေလပါပဲ။ စက္ရပ္တာနဲ႔ တၿပဳိင္နက္ က်တာနဲ႔ တစ္ခ်က္ထဲပါပဲ။ စာလည္း ထိုနည္းတူပါပဲ။ ဇြဲေကာင္းေကာင္းနဲ႔ မဆုတ္မနစ္ ႀကဳိးစားအားထုတ္ေလ တိုးတက္ေလပါပဲ။ အားထုတ္မႈရပ္စဲတာနဲ႔ တၿပဳိင္နက္ ဆုတ္ယုတ္တာနဲ႔ တစ္ခ်က္ထဲပါပဲ။

တတိယအခ်က္ျဖစ္တဲ့ ကုိယ့္ဘာသာစကားကို ကၽြမ္းက်င္ရမယ္ဆုိတာကေတာ့ အေရးႀကီးဆုံးပါပဲ။ ကုိယ့္ဘာသာစကား နဲ႔ျပန္ဆုိေရးသားရာမွာမုိ႔ ကိုယ့္ဘာသာစကားကုိ ေကာင္းေကာင္းႀကီး ကၽြမ္းက်င္ ရေပမယ္။ ကိုယ္နားလည္သလုိ သူမ်ားနားလည္ ေအာင္ ေျပာရန္မွာ မလြယ္ကူလွပါ။ အခ်ဳိ႕မွာ ကိုယ္တုိင္နားလည္ေသာ္လည္း တစ္ျခားသူမ်ား နားလည္ ေအာင္ ျပန္မေျပာတက္ ၾကပါ။

ဥဒါဟရုဏ္ကေတာ့ ဘုရားနဲ႔ ပေစၥကဗုဒၶါကဲ့သုိ႔ပင္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘုရားရွင္ဟာ ကိုယ္ေတာ္တုိင္ သစၥာေလးပါးကို သိနားလည္သလုိ သူမ်ားကိုလည္း ေဟာေျပာျပသႏိုင္ပါတယ္။ ပေစၥကဗုဒၶါကေတာ့ သစၥာေလးပါးကို ကိုယ္ေတာ္ တုိင္ သိနားလည္ေပမဲ့ အျခားသူမ်ားကို သေဘာေပါက္ သိနားလည္ၿပီး ကၽြတ္တန္း၀င္ေအာင္ တဆင့္ျပန္ လည္ ေဟာေျပာႏုိင္စြမ္းမရွိပါ။

ဘာသာျပန္သူမ်ားဟာ သူမ်ားနားလည္ေအာင္ ျပန္ဆုိေရးသားႏိုင္ၾကရန္အတြက္ ျမန္မာဘာသာမွာ အေတာ္ပင္ႏုိင္နင္း ကၽြမ္းက်င္ၾကရေပမယ္။ စကားပရိယာယ္ (command of language) အေတာ္ ၾကြယ္၀ရေပမယ္။ ဒီကိစၥဟာ သိပ္ၿပီး မလြယ္ကူလွပါ။ လူမ်ားဟာ စကားေျပာတက္တဲ့ အခ်ိန္ကစၿပီး စကားမေျပာႏိုင္တဲ့အခ်ိန္အထိ မေရမတြက္ ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ အႀကိမ္ေပါင္း မ်ားစြာ ခဏခဏ စကားေျပာဆုိ ေနၾကေပမဲ့ ေရွ႕ေနာက္အဆင္သင့္ၿပီး လိပ္ပတ္လည္ေအာင္ ေျပာတက္သူ ရွားလွပါတယ္။

စကား ေျပာတက္သူ ရွားတာထက္ပင္ စာကို အဟုတ္တကယ္တမ္း ေရးတက္သူ ပုိမုိ ရွားပါတယ္။ `ႏႈတ္တစ္ရာ စာတစ္လုံး´ ဆုိတဲ့ အတုိင္း ႏႈတ္နဲ႔ေျပာရုံနဲ႔ မၿပီးေသးပါ။ ေကာင္းမြန္တဲ့ စာေပအျဖစ္ တာရွည္ တည္တံ့ေအာင္ အကၡရာ ကမၺည္းတင္ႏိုင္ ေရးႏိုင္မွ ေတာ္လွၿပီလုိ႔ ဆုိရေပမယ္။ ေရးႏုိင္ေအာင္ တကယ္တမ္း ႀကဳိးစားမယ္ဆုိရင္ ''Where there is a will, there is a way'' ဆုိတဲ့ အဂၤလိပ္စကားပုံလုိ `ဆႏၵရွိက နည္းလမ္းရ´ ဆုိတာမ်ဳိးျဖစ္မွာ အမွန္မုခ်ပါပဲ။

တနည္းအားျဖင့္ စဥ္းစားလုိက္ျပန္ေတာ့လဲ ဘာသာျပန္သူမ်ားဟာ အလြန္သနားစရာ ေကာင္းပါတယ္။ သူတုိ႔ဟာ ေမာင္း ေၾကးနင္းခတ္သူမ်ားနဲ႔ တူၾကပါတယ္။ လူထုပရိတ္သတ္ဟာ တရားေဟာမဲ့ သူကိုသာ အာရုံျပဳၿပီး ေမာင္းသမားမ်ားကိုေတာ့ အာရုံမျပဳၾက အမွတ္မထားၾကပါဘူး။ ဘာသာျပန္သူဟာလည္း ဘာသာျပန္တဲ့အတြက္ တယ္ၿပီး ထင္ရွားလွတယ္ မရွိပါဘူး။ မူလေရးသူသာ ေက်ာ္ၾကားေလ့ ရွိပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့လည္း ဘာသာျပန္သူမွာ အခ်ဳပ္အခ်ယ္ မ်ားစြာရွိပါတယ္။ သူ႔မွာ မူလ စာကိုယ္ကုိ ျပင္ႏုိင္ခြင့္မရွိပါ။ သူ႔စိတ္ကူးကုိလည္း မထည့္သြင္းႏိုင္ပါ။ ဘာသာျပန္ မတိက်ရင္ေတာ့ သူနာမည္ ပ်က္ပါတယ္။ မွန္ကန္တိက်တဲ့ အခါက်ေတာ့ သိပ္မထူးျခားလွပါဘူး။

ဘာသာျပန္ဆုိရာမွာ ဗမာ့အသုံးနဲ႔ ဘာသာျခား အသုံးမတူတဲ့အတြက္ စကားမ်ားကို ထြင္ယူရပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ၿဗိတိသွ်ရာဇ၀င္ကို ဘာသာျပန္တုန္းက (Century)ဆိုတဲ့ အဂၤလိပ္စကားမွာ တစ္ေနလုိ႔ ေလး ငါးရက္ေလာက္ၾကာသြားပါတယ္။ ေနာက္ၾကံဆဖန္မ်ားေတာ့ `ရာစု´ ဆုိတဲ့ စကားကိုရလာပါတယ္။ သုိ႔ေပမဲ့ ဒီလုိအခက္အခဲေတြ႕တုိင္းသာ ကာလရက္ရွည္ ၾကာျမင့္ေနမယ္ဆုိရင္ ဘာသာျပန္လုပ္ငန္းမွာ အမ်ားႀကီး ေႏွာင့္ေႏွးေလေတာ့မွာပဲလုိ႔ စုိးရိမ္မကင္းျဖစ္လာပါတယ္။

ဒါနဲ႔ ဘာသာျပန္တဲ့အခါ ရုတ္တရက္ႀကံဆမရတဲ့စကားရပ္အခက္အခဲကို အသားေလးထားၿပီး ေရွ႕ဆက္ကာ ေတာက္ေလွ်ာက္ ျပန္ဆုိ သြားရပါတယ္။ အဲဒီေတာ့မွ ခရီးတြင္ေတာ့တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ခက္ခဲတဲ့စကားရပ္ကိုေတာ့ ေနရင္းထုိင္ရင္း သြားရင္း လာရင္း စားရင္း ေသာက္ရင္းဆုိသလို ေတြးေတာႀကံဆယူရပါတယ္။ အထက္ကေျပာခဲ့သလုိပဲ ၾကံဆဖန္ မ်ားေတာ့ ကိုယ့္စိတ္တုိင္းက် စကားကို ရလာတာပါပဲ။ ပုံစံျပရမယ္ဆုိရင္ ၿဗိတိသွ်ရာဇ၀င္ထဲမွာပါတဲ့ To launch an offensive နဲ႔ To wage a defensive campaign ဆုိနဲ႔ အဂၤလိပ္စကားရပ္ အသီးသီးကုိ `တုိက္စစ္ျပဳသည္´ `ခံစစ္ျပဳသည္´ ရယ္လုိ႔ ဖတ္ဖူး မွတ္ဖူးတဲ့ စာေပေတြကို မွီးၿပီး အထက္ကေျပာခဲ့တဲ့ နည္းအတုိင္း တစ္ျဖည္းျဖည္း ေတြးေတာ့ႀကံဆ ယူထားျခင္းပင္ ျဖစ္ပါတယ္။

မိမိ ဘာသာမွာ ကၽြမ္းက်င္ဖုိ႔ အတြက္ကေတာ့ ျမန္မာစာမ်ားမ်ား ဖတ္ေပးရပါလိမ့္မယ္။ ဘာသာျပန္တဲ့အခါ ျမန္မာ၀ါက် ဖြဲ႕ပုံစစ္စစ္ ျဖစ္ေစရပါမယ္။ တစ္ခါတစ္ရံ ျမန္မာလူမ်ဳိး ျပန္ဆုိေရးသားထားတဲ့ ျမန္မာစာကို ျမန္မာဖတ္လုိ႔ နားမလည္တာေတြ ေတြ႕ရွိရပါေသးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ငယ္ငယ္က ဥပေဒ ဘာသာျပန္မ်ားကုိ ဖတ္ၿပီး နားမလည္ဘူး ဆုိသလုိပါပဲ။ အေကာင္းဆုံးကေတာ့ ဘာသာျပန္ထားတဲ့ စာကုိ အဂၤလိပ္စာ တစ္လုံးမွ မတက္သူ တစ္ေယာက္ကို အဖတ္ခုိင္း၊ ေနာက္ သူျပန္ေျပာတဲ့ အဓိပၸာယ္ ကို အဂၤလိပ္လုိ ျပန္ၾကည့္ အဂၤလိပ္လုိ လုံး၀မတက္သူ နားလည္တာနဲ႔ အဂၤလိပ္လုိတက္သူ နားလည္တာခ်င္းတူရင္ ဘာသာျပန္ ေကာင္းဘဲလုိ႔ မွတ္ယူရန္ ျဖစ္ပါတယ္။

ဘာသာျပန္တဲ့အခါ (idioms) ဓေလ့သုံးစကားမ်ားကို ေကာင္းစြာသိရွိနားလည္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ (Burmese idioms ) ဗမာ့ဓေလ့သုံး စကားနဲ႔ (English idioms ) အဂၤလိပ္ဓေလ့သုံးစကားဟာ တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု မတူၾကပါ။ `ကၽြန္ေတာ္ စာေမးပြဲထုိင္ မလုိ႔´ ရယ္လုိ တစ္ခ်ဳိ႕ေက်ာင္းသားေတြ ေျပာေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ဒီစကားစာ မွားတာပါပဲ။ အဂၤလိပ္လုိေတာ့ ( I am  going to sit examination) လုိ႔ဆုိရင္ မွန္ပါတယ္။ ျမန္မာ့ ဓေလ့သုံးစကားအတုိင္းဆုိရင္ေတာ့ `ကၽြန္ေတာ္ စာေမးပြဲ၀င္မလုိ႔´ သုိ႔မဟုတ္ `ကၽြန္ေတာ္ စာေမးပြဲေျဖမလုိ႔´ ဟု ဆုိမွသာ မွန္ပါလိမ့္မယ္။

ဘာသာျပန္တဲ့အခါ ကိုယ့္ကိုယ္ကို စာၾကည့္သူအေနနဲ႔ ထားရပါတယ္။ ခုႏွစ္တန္း ရွစ္တန္း ကိုးတန္း ေက်ာင္းသားမ်ား နားလည္ေအာင္ ရွင္းလင္းျပတ္သားစြာ ေရးရေပလိမ့္မယ္။ `ဌာနာဌာနေကာသလႅ´ ဆိုသလုိ စကားကုိ သူ႔ေနရာနဲ႔သူ ေနသားတက် ေရးသား သုံးစြဲသင့္ေပတယ္။ ဒီလုိေရးစြမ္းႏိုင္ဖုိ႔အတြက္ စကားပရိယာယ္ ေကာင္းေကာင္းႀကီး ၾကြယ္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ ျမန္မာစာေတြကို မလြတ္တမ္းဖတ္ေပးရပါလိမ့္မယ္။

အထူးသျဖင့္ ဦးပုညရဲ႕ အေရးအသားေတြကို ဖတ္ဖုိ႔ ေကာင္းတယ္လုိ႔ ထင္ပါတယ္။ ႏွစ္ေခါက္ သုံးေခါက္ေလာက္ဖတ္လုိက္ရင္ ကိုယ္ပိုင္ ျမန္မာစကားလုံး အေရအတြက္ သိသိသာသာ ႀကီး တုိးတက္လာတာကို မုခ်ေတြ႕ရမယ့္အျပင္ ( Coined words) သမာသ္နာမ္ဖြဲ႕ယူပုံကုိလဲ တက္ကၽြမ္းနားလည္လာပါလိမ့္မယ္။ အခုလုိ အႀကံေပးရျခင္းမွာ ဦးပုညရဲ႕ စာဟန္စာသြား ေလယူေလသိမ္းေတြကို အတုယူဖုိ႔အတြက္ ရည္ညႊန္းျခင္း မဟုတ္ပါ။

(Choice of words) စကားလုံးေရြးခ်ယ္သုံးႏႈန္းျခင္းနဲ႔ (Coined words) သမာသ္နာမ္ဖြဲ႕စည္း တီထြင္ျခင္းတုိ႔မွာ နည္းမွီ စံနစ္ျပဳရန္နဲ႔ အတုျမင္ အတက္သင္ရန္ အတြက္သာ ရည္ညႊန္းျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ (Beginning of English History) ဆုိတဲ့ `အဂၤလိပ္ ရာဇ၀င္၏ မူလအစ´ ကို ဘာသာျပန္တုန္းက (Feudalism) နဲ႔ အဓိပၸာယ္တူ ျမန္မာစကားလုံးကို ရွာတဲ့အခါ ဦးပုည ၀တၳဳေပါင္း ခ်ဳပ္ဟာ ကၽြန္ေတာ့္ကို အေတာ္ပဲ ေက်းဇူးျပဳခဲ့ပါတယ္။ ဆဒၵန္ဆင္မင္း ၀တၳဳထဲမွာ

`ႏွစ္ေယာက္စလုံး၊ တၿပဳံးၿပဳံးႏွင့္ အသုံးကံေကၽြး၊ ငါးရြာစားေပးၿပီးလွ်င္၊ ေက်းဇူးရွင္မ၊ သူကိုယ္တုိင္လမ္းျပ၍၊ ဘုန္းဘုရာ့စြယ္ေတာ္ကို၊ အျဖတ္ကၽြန္ေတာ္ ေရာက္ပါသည္´

လုိ႔ဖတ္ဖူး မွတ္ဖူးတာကို နည္းမွီ စံျပဳၿပီး (Feudalism) ကို အမႈထမ္း အရာထမ္းမ်ားအား ကံေကၽြးခ်ျခင္းရယ္လုိ ဘာသာျပန္ခဲ့ရ ပါတယ္။

ဒါ့ေၾကာင့္ အခ်ဳိ႕ျမန္မာစာေတြကို ေရွးေရးစာ ျဖစ္ေလၿပီေကာရယ္လုိ႔ အေၾကာင္းမဲ့သက္သက္ တယူသန္နဲ႔ ပစ္ပယ္ဖုိ႔ မဟုတ္ပါ။ ေရွးစာျဖစ္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္သာ ညံ့ေတာ့တယ္။ ေခတ္စာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္သာ ေကာင္းေတာ့တယ္လုိ႔ တဖက္သတ္ မထင္မွတ္အပ္ပါ။

လႊတ္ေတာ္မွတ္တမ္း၊ ေဆးက်မ္း၊ အေရးေတာ္ပုံႏွင့္ ရာဇ၀င္ အစရွိတဲ့ က်မ္းေတြကိုလဲ ဖတ္ေပးဖုိ႔ ေကာင္းလွပါေသးတယ္။ လုံးေရနည္းနည္းနဲ႔ အဓိပၸာယ္ အင္မတန္ ခရီးေရာက္ၿပီး ေျပာဆုိရြတ္ဖတ္လုိ႔ လြယ္ကူတဲ့ သမာသ္ပုဒ္ ေတြ အမ်ားအျပား နည္းယူစာရေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ တခ်ဳိ႕စကားေတြဟာ တကယ္ေကာင္းေပမဲ့ ခုေခတ္မွာေတာ့ လူသိနည္းတဲ့ အတြက္ ၀မ္းနည္းစရာ တမ္ေကာ ပေပ်ာက္လုမတက္ ရွိေနၾကပါတယ္။ `ပုံစံျပရမယ္ဆုိရင္ လႊတ္ေတာ္မွတ္တမ္းထဲမွာ `ႀကီးရုိး´ `စီးရုိး´ ဆုိတဲ့ စကားဟာ `သူႀကီးရုိးရာ´၊ `ျမင္းစီးရုိးရာ´ ကို ဆုိလုိတာမုိ႔ တုိတုိနဲ႔ အဓိပၸာယ္ ခရီးေရာက္တဲ့အတြက္ အဲဒီစကားမ်ဳိး ကုိ ခုေခတ္ျပန္သုံးဖုိ႔ ေကာင္းလွပါတယ္။ ဒါမ်ဳိး အတုယူၿပီးေတာ့လဲ တုိတုိနဲ႔ အဓိပၸာယ္ေပၚလြင္မယ့္ တျခား သမာသ္ပုဒ္ေတြကို တီထြင္ေပးသင့္ပါေသးတယ္။

ေနာက္ၿပီး တစ္ခုက ျမန္မာစကားဟာ (Monosyllabic Language) လုံးခ်င္းဘာသာစကားျဖစ္လုိ႔ စကားတုိင္းမွာ သီးသန္႔ အဓိပၸာယ္ တစ္ခုစီ ရွိပါတယ္။ ျမန္မာစာကို မျပတ္ေလ့လာဆည္းပူးရင္း စကားတစ္လုံးစီရဲ႕ သီးသန္႔အဓိပၸာယ္ကို တိတိက်က် သိခြင့္ရလာပါလိမ့္မယ္။ ဒီလုိတိတိက်က် သိမွလဲ သူမ်ားနားလည္ေအာင္ ျပတ္ျပတ္သားသား ေရးႏိုင္လာပါလိမ့္မယ္။ ပုံစံျပရမယ္ဆုိရင္ စာဆုိေက်ာ္ ရွင္မဟာရဌသာရရဲ႕ `ပုေရနိသင္´ ခ်ီရတုမွာ

`ခ်စ္စ ထုံးေႏွာင္၊ ေပ်ာ္ရေအာင္ဟု၊ သန္ေကာင္မဟူ၊ အတူယွဥ္တြဲ၊ သန္လြဲမခန္႔၊ အသန္စြန္႔၍၊ ေ၀းဓြန္႔ခရီး၊ ခ်ဳံႀကီးေတာစုံ၊ ၀ါးရုံ၀ါးေစး၊ သစ္က်ားေဘးကို၊ မေတြးဆံဖ်ား၊ မေလးစားတည့္။´

လို႔စပ္ဆုိရာမွာ `သန္ေကာင္´ ရင္းျမစ္ အဓိပၸာယ္ကို တိတိက်က်မသိသူမ်ားက `သန္းေခါင္´ မွသာ မွန္တယ္ဆုိၿပီး ရွင္မဟာရဌသာရရဲ႕စာကုိ ျပင္ၾကပါတယ္။ `တစ္ရက္မွ တစ္ရက္သို ကူးသန္းေရႊ႕ေျပာင္းသြားတဲ့အေခါင္အဖ်ားကာလ´ ရယ္လုိ႔ အဓိပၸာယ္ အက်ယ္ေပးၾကျပန္ပါတယ္။ စင္စစ္ `သန္ေကာင္´ ဆိုတဲ့စကားက မူရင္းျဖစ္ၿပီး ေရွးပိုက်ပါတယ္။ ဒီစကားဟာ တိဗက္ဘာသာ * Tsan-gun ဆိုတဲ့ စကားနဲ႔ အတူတူျဖစ္တာမုိ႔ အဓိပၸာယ္ အစ္အမွန္အားျဖင့္ `ညဥ့္္လယ္´၊ `ညဥ္ဗဟုိ´ လုိ႔ ထြက္ပါတယ္။ သူ႔စကားနဲ႔ သူ႔အဓိပၸာယ္ဟာ ရွင္းေနတာမုိ႔ ယုတၱိတန္တယ္လုိ႔ ယုံၾကည္ရန္ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီစကားရဲ႕ ယုတၱိတန္တဲ့ အဓိပၸာယ္ကုိ ဒီလုိတိတိက်က်သိရျခင္းအားျဖင့္ `၀ါေခါင္´၊ `ေရလယ္ေခါင္´ တုိ႔ရဲ႕ အဓိပၸာယ္ေတြကုိ ၾကံဆသိသာ ႏိုင္တဲ့အျပင္ `ညဥ့္သန္ေခါင္´ ဆုိတဲ့စကားမွာ `ညဥ့္´ မပါဘဲ အဓိပၸာယ္ျပည့္၀ႏိုင္ေၾကာင္း သိသာရန္ ျဖစ္ပါေသးတယ္။

`သန္ေကာင္´ က `သန္ေခါင္´ သုိ႔ အေရးအသား ေျပာင္းလာတာကေတာ့ အသံနဲ႔ေ၀ါဟာရ ေျပာင္းထုံးနည္းစနစ္အရသာ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ရက္မွ တစ္ရက္သုိ႔ ကူးသန္းေရႊ႕ေျပာင္းတဲ့ အေခါင္အဖ်ားကာလဆုိတဲ့ အဓိပၸာယ္အရ မဟုတ္ပါ။ ဒါေတြကို ခုလုိ ကၽြန္ေတာ္ အစီရင္ခံရျခင္းမွာ (Philology) ေ၀ါဟာရေဗဒနဲ႔ (Phonetics) ၀ါစႆရေဗဒကို အဓိကထားကာ ဘာသာျပန္ သူမ်ားအား လိုက္စားေစလုိတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ မဟုတ္ပါ။ စကားလုံးရဲ႕ တိက်တဲ့ အဓိပၸာယ္ကို သိေစမႈ သမာသ္ပုဒ္ေတြ ဖြဲ႕စြမ္းႏိုင္ေစမႈကိုသာ ရည္မွန္းေရွးရႈျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္ၿပီး လူသုံးမ်ားတဲ့ စကားေလးသုံးလုံးကို ပုံစံတင္ၿပီးေျပာရရင္ `လွ၊ ေခ်ာ၊ ယဥ္´ ဆုိတာဟာ တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခု အဓိပၸာယ္ တူပါသလား။ ဒါမွမဟုတ္ရင္ ကြဲျပားျခားနားပါသလား။ ကြဲျပားျခားနားခဲ့ရင္ ဘယ္လုိကြဲျပားလုိ႔ ဘယ္လုိျခားနားပါသလဲ စသည္ျဖင့္ ေသေသခ်ာခ်ာ စဥ္းစားၾကည့္ရင္ ထင္သေလာက္မလြယ္ကူတာကိုေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။

၀တၳဳေတြထဲမွာ `လွတစ္္မ်က္ႏွာ၊ ယဥ္တစ္ကိုယ္လုံး´ ရယ္လုိ႔ေတာ့ျဖင့္ ခဏခဏသုံးစြဲထားတာကို ေတြ႕ရတက္ပါတယ္။ အဲဒီစကားသုံးအရ မ်က္ႏွာလွၿပီး ကိုယ္ဟန္ပုံပန္းအခ်ဳိးအစား မက်သူကို လွတယ္လုိ႔ ဆုိရေတာ့မလုိ တစ္ကိုယ္လုံးလွသူကို ယဥ္တယ္လုိ႔ ဆုိရေတာ့ မလုိက်တဲ့အတြက္ သေဘာယုတၱိ မတန္ေအာင္ရွိေနပါတယ္။ တကယ္ဆုိေတာ့ `လွတာ´ ဟာ ပကတိမ်က္စိအျမင္ (တနည္း) စကၡဳအာရုံနဲ႔ဆုိင္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ၾကည့္ေကာင္းတာဟာ လွတာပါပဲ။ ရုပ္ဆင္းသြင္ျပင္ တင့္တယ္ျခင္း သြင္ျပင္ဆင္းေရာင္ ေကာင္းမြန္ျခင္းပါပဲ။ အႏုစိတ္ အဓိပၸာယ္ကေတာ့ ပုံပန္းႏွင့္ အဆင္းအေရာင္ ႏွစ္မ်ဳိးလုံးပင္ ၾကည့္ေကာင္းရမယ္လုိ႔ ဆုိလုိျခင္းပါပဲ။ `ေခ်ာတာ´ ကေတာ့ အျပင္မ်က္ႏွာပန္းရဲ႕ ေျပျပစ္မႈ မြတ္ညက္မႈကို ဆုိလုိတာပါ။ ပကၡစကားကေတာ့ ၾကမ္းတာပါပဲ။ `ယဥ္တာ´ ကေတာ့ (Action) အမူအရာနဲ႔ဆုိင္ပါတယ္။ `သိမ္ေမြ႕ႏူးည့ံတာ´ ကို ဆုိလုိပါတယ္။ ပကၡစကားကေတာ့ `ရုိင္းတာ´ ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးပုညေရးခဲ့တဲ့

`ထြတ္ထြတ္ကေလး လွတယ္လို႔၊ ရြရြကေလးရယ္တဲ့ လွမ္းတဲ့ေမ။ ညက္ညက္သာ ေခ်ာေတာ့၊ မေနာ ၾကည္ၾကည္တင့္၊ က်မ္းႏွင့္မေသြ။ ။ျမင္ျမင္သူ ျမင္တဲ့ခုိက္၊ ႀကဳိက္လုိ႔ပဲ ေသေသ၊ ယဥ္ေပစြ ေၾကာ့ေၾကာ့ဆုံး။ ။လွလွရဲ႕ လွလွရဲ႕ လွေခါင္၊ ၿမိတ္လြတ္ ကယ္ ေျပေယာင္နဲ႔၊ ပိတုန္းေတာ္ ေကေကႏြဲ႕ကုိ ပန္းထဲ့လုိ႔ထုံး´

ဆုိတဲ့ ေလးခ်ဳိးကိုျဖစ္ေစ၊ ရတုစာဆုိ ဘုရင္ နတ္ရွင္ေနာင္ရဲ႕

`တင့္လွေပဟန္၊ ဘက္မရန္တည့္၊ ေျခာက္တန္နတ္ရြာ၊ ဘုံကလာသို႔၊ ျပာျပာလတ္လတ္၊ မြတ္မြတ္ညက္ညက္၊ ရႊန္းရႊန္းစက္မွ်၊ ၀င္းလက္ေရာက္ေရႊ၊ အေခါင္ေပတည့္´

ဆုိတဲ့ ရူပကလ်ာဘြဲ႕ကိုျဖစ္ေစ ေသခ်ာစြာ ေလ့လာၾကည့္ရႈ႕ရင္ ကၽြန္ေတာ္အထက္က အစီရင္ခံခဲ့တဲ့ အဓိပၸာယ္ေတြ မွန္ကန္ ေၾကာင္း သိသာပါလိမ့္မယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဒီလုိတိက်တဲ့ အဓိပၸာယ္ကို သိေစဖို႔အတြက္ ျမန္မာစာကို မ်ားမ်ားႀကီး ေလ့လာေပးဖုိ႔ရန္ ထပ္ေလာင္းတုိက္တြန္းလိုပါတယ္။

ေနာက္ၿပီးတစ္ခါ ဘာသာျပန္ပုံ နည္းစနစ္နဲ႔ ပက္သက္ၿပီး စဥ္းစားလုိက္မယ္ဆုိရင္

(၁) မူလစာကုိယ္အတုိင္း လုံးခ်င္းျပန္မလား။

(၂) မူလစာကိုယ္ကုိ အားလုံးၿခဳံၿပီး ျပန္မလား။

(၃) မူလစာကုိယ္ကို အဂၤလိပ္ဘာသာနဲ႔ ဖတ္၍ သိနားလည္တဲ့ အဓိပၸာယ္နဲ႔ ျမန္မာဘာသာျပန္ကို ဖတ္၍သိနားလည္တဲ့

အဓိပၸာယ္ခ်င္းတူေအာင္ ျပန္မလား။

ဆုိတဲ့ ျပႆနာေတြ ေပၚလာပါတယ္။ ျမန္မာဘာသာနဲ႔ အဂၤလိပ္ဘာသာဟာ ကံ ကတၱား ကစလုိ႔ ၀ါက်ဖြဲ႕ပုံခ်င္း မတူတဲ့အတြက္ လုံးခ်င္းျပန္ဖုိ႔ သင့္မယ္မထင္မိပါ။ အကယ္၍ အားလုံးၿခဳံၿပီး ျပန္ျပန္ရင္လဲ မူလစာေရးသူရဲ႕ စိတ္ကူးစိတ္သန္းအခ်ဳိ႕အ၀က္ဟာ လစ္ဟင္းၾကြင္းက်န္ ေနရစ္တတ္ပါတယ္။ အမွန္မွာ မူလစာေရးသူရဲ႕ စိတ္ကူးစိတ္သန္းနဲ႔ စကားအိမ္ဖြဲ႕ပုံေတြဟာ အလြန္အေရး ႀကီးလွပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အားလုံးၿခဳံၿပီး ျပန္ဆုိျခင္းဟာ မသင့္လွေပဘူးလုိ႔ ဆုိရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

တတိယအခ်က္ျဖစ္တဲ့ အဂၤလိပ္လုိ ဖတ္တဲ့အခါ သိရွိနားလည္တာခ်င္းဟာ ထပ္တူထပ္မွ် ျဖစ္ေလေအာင္ ျမန္မာ၀ါက် စစ္စစ္ကိုသုံးၿပီး ျပန္မယ္ဆုိရင္ စာအရသာခ်င္း တူညီမွာမို႔ သင့္ျမတ္ေပလိမ့္မယ္လုိ႔ ယုံၾကည္မိပါတယ္။ ဒီမွ်သာမကေသးပါ။ စာဖတ္ပရိတ္သတ္မ်ားအခက္ေတြ႕ မယ္ေနရာတုိင္းမွာ ရွင္းတမ္းနဲ႔ မွတ္ခ်က္ကေလးမ်ားထည့္ေပးမယ္ဆိုရင္ ပုိမုိေကာင္းမြန္မယ္လုိ႔ သေဘာရမိပါတယ္။ ဒါနဲ႔စပ္လ်ဥ္း ၿပီး ကၽြန္ေတာ္ျပန္ဆုိခဲ့တဲ့ ေအာက္ပါေကာက္ႏုတ္ခ်က္ နမူနာကေလးကို တင္ျပလုိပါတယ္။

ၿဗိတိသွ်ရာဇ၀င္မွ ေကာက္ႏုတ္ခ်က္

(a) Political Situation.

When Queen Anne died without children in 1974, the English people were left to choose between two possible rulers. On the one hand, there was Queen Anne's young half-brother, 'The Pretender' as he was called. If strict hereditary succession had been the rule in England, he would have come to the throne, and a large section of the Tory Party, who believed in the Devine Right of King. Parliament however, had the sole right to determine the succession, and even the Tories had helped to pass the Act of Settlement (1701) which debarred James Edward from becoming King of England.

(က) ႏုိင္ငံေရးအေျခအေန

၁၇၁၄  ခုႏွစ္တြင္ `အင္-န္´ ဘုရင္မသည္ သားေထာက္သမီးခံ ကင္းမဲ့စြာျဖင့္ ကြယ္လြန္ေသာအခါ အဂၤလိပ္လူမ်ဳိးတုိ႔မွာ မင္းအျဖစ္ ဆက္ခံႏိုင္အံသူ ႏွစ္ဦးအနက္ တစ္ဦးဦးကို ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ရန္သာ လမ္းရွိေတာ့သည္။ ထုိႏွစ္ဦးအနက္ တစ္ဦးသည္ကား `အင္-န္´ ဘုရင္မႏွင့္ အေဖတူ အေမကြဲ ေမာင္ေတာ္စပ္သူ `ဂ်ိမ္းစ္ အက္ဒြပ္´ ျဖစ္၍ `ပရီတင္းဒါး´၁ ဟူ၍လည္း ေခၚတြင္ၾကေသး၏။ အကယ္၍ အဂၤလန္ျပည္၏ ထီးနန္းဆက္ခံေရး၌ ႐ုိးရာကိုသာ အထူးတလည္ အေျခခံထားကာ လုိက္နာခဲ့ပါ မူ ထိုသူသည္ပင္ ထီနန္းဆက္ခံရန္ အေၾကာင္းရွိေပသည္။ `တိုးရီးပါတီ´ ၂ ၀င္အမ်ားစုကလည္း `ဒီဗုိင္း႐ိုက္´၃ ဟူေသာ

၀ါဒကို ယုံၾကည္သူမ်ားျဖစ္၍ ထုိမင္းသား ဘုရင္ျဖစ္သည္ကို ရႈစိတ္ၾကေလမည္ပင္။

သို႔ပါေသာ္ `ပါလီမန္´ သာလွ်င္ ထီနန္းဆက္ခံေရးႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ ျပႆနာကို လုံး၀ဆုံးျဖတ္ပိုင္ခြင့္ရွိေနသည့္အျပင္ `ပါလီမန္´ သည္ ၁၇၀၁ ခုႏွစ္တြင္ `ထီးနန္းဆက္ခံေရးဥပေဒ´ ကုိ ျပဳလုပ္ခဲ့စဥ္က `တုိးရီး´ တို႔ပင္ ေကာင္းစြာကူညီခဲ့ေလသည္။ ထုိဥပေဒအရ `ဂ်ိမ္းစ္အက္ဒြပ္´ မွာ ဘုရင္ျဖစ္ဖုိ႔ရန္ လမ္းပိတ္လ်က္ ရွိေနေတာ့၏။

ေနာက္ထပ္ အစီရင္ခံခ်င္တာကေတာ့ ျမန္မာဘာသာဟာ ေ၀ါဟာရ မၾကြယ္၀လုိ႔ ထင္သလုိ ေရးသားေဖာ္ျပလုိ႔ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးဆုိၿပီး အထင္ေသး လက္ေလွ်ာ့ကာ ညည္းညဴသံကို ခဏခဏပင္ၾကားရပါတယ္။

မွတ္ခ်က္

၁ `ပရီတင္းဒါး´ ဆုိသည္မွာ ျမန္မာဘာသာအားျဖင့္ ထီးနန္းရပိုင္သည္ဟု ေတာင္းဆုိသူ´ ဟူ၍ အဓိပၸာယ္ရသည္။

၂ `တုိးရီးပါတီ´ ႏွင့္ပက္သက္၍ အခန္း (၁) ေနာက္ဆက္တြဲတြင္ အက်ယ္ေဖာ္ျပထားသည္။ ဤေနရာ၌ က်ယ္လြန္းအံ့စုိး၍       ခ်န္ခဲ့သည္။

၃ `ဒီဗုိင္း႐ုိက္´ ဟူသည္မွာ ထာ၀ရဘုရားက ဘုရင္မ်ားအား ေပးထားသည္ဟုဆုိေသာ တုိင္းျပည္စုိးပိုင္ခြင့္ကိုဆုိလုိသည္။ ယင္းသုိ႔ မင္းအျဖစ္ကို ထာ၀ရဘုရားက ေပးထားသည္ျဖစ္ရာ ဘုရင္အား မင္းအျဖစ္မွ မည္သည့္နည္းႏွင့္မွ တုိင္းသူ ျပည္သားမ်ားက မေလွ်ာခ်ပိုင္ဟု ယူဆျခင္းျဖစ္ေလသည္။

ေနာက္ထပ္ အစီရင္ခံခ်င္တာ တစ္ခုကေတာ့ ျမန္မာဘာသာဟာ ေ၀ဟာရ မၾကြယ္၀လုိ႔ဆုိၿပီး အထင္ေသးကာ လက္ေလွ်ာ့ညည္းညဴသံကို ခဏခဏပင္ၾကားရပါတယ္။ စင္စစ္ သိမ္ေမြ႔နက္နဲတဲ့ သေဘာတရားေတြကို သေဘာေပါက္သိနားလည္ေအာင္ ျမန္မာစာနဲ႔ဘဲ ေရးသားခဲ့တာ ေတြကို ေထာက္ခ်င့္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ နဲနဲကေလးမွ် အထင္္ေသး လက္ေလွ်ာ့စရာမဟုတ္ပါ။ `တစ္ေက်ာင္း တစ္ဂါထာ၊ တစ္ရြာ တစ္ပုဒ္ဆန္း´ ဆုိတာမ်ဳိးလုိ ထူးျခားခ်က္ဟာ ဘာသာတုိင္းမွာ ရွိစၿမဲျဖစ္ပါတယ္။ ဂ်ာမန္ဘာသာမွာ ေလာကဓာတ္ ပညာနဲ႔ စပ္ဆုိင္တဲ့စကားလုံးေတြဟာ အျခားအျခား ဘာသာေတြမွာထက္ မ်ားသလုိ ျမန္မာဘာသာမွာလဲ (Numeral Adjective) ဇာတိသခ်ၤာပစၥည္း စကားေတြဟာ အျခားဘာသာ ေတြမွာထက္ ထူးထူးကဲကဲ ေပါမ်ားလွပါတယ္။ ဥဒဟာ႐ုဏ္ျပရပါရင္ ဘုရားတစ္ဆူ၊ ဘုန္းႀကီးတစ္ပါး၊ လူတစ္ေယာက္၊ ဆင္တစ္စီး၊ ေခြးတစ္ ေကာင္၊ ေတာင္းတစ္လုံး အိမ္တစ္ေဆာင္၊ မီးတစ္ေျပာင္၊ ေလွတစ္စင္း၊ သစ္တစ္ပင္၊ တုတ္တစ္ေခ်ာင္း၊ ေဆးတစ္လက္၊ ပုိက္ဆံတစ္ျပား စသည္မ်ားျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေတာ့ `ျမန္မာဘာသာမွာ ေ၀ါဟာရၾကြယ္တယ္ မၾကြယ္ဘူး´ ဆုိတာဟာ သက္ဆုိင္ရာ ဘာသာျပန္သူ စာကုံးသူ တို႔ရဲ႕ အသိဥာဏ္ပညာ ဗဟုသုတနဲ႔ ႀကဳိးပမ္းမႈ အေပၚမွာသာ အဓိကတည္ေနပါတယ္လုိ႔ ယုံၾကည္ခ်င္သလုိရွိပါေတာ့တယ္။ ဘာျပဳလုိ႔လဲဆုိ ေတာ့ စကားေ၀ါဟာရဆုိတာဟာ ပရမတ္သေဘာမဟုတ္ဘဲ `ပညတ္´ သေဘာ သက္သက္မွ်သာျဖစ္တဲ့အတြက္ `တြင္´ ေအာင္ လုပ္ဖုိ႔ရန္ မ်ားစြာ မခဲယဥ္းလွပါ။ `တြင္´ တာနဲ႔ တစ္ၿပဳိင္နက္ ေ၀ါဟာရ ဦးေရဟာ ပြားမ်ားတုိးတက္လာေတာ့တာပါပဲ။ လူတုိ႔ရဲ႕ယဥ္ေက်းမႈလင္းေရာင္ျခည္ ေလးထြက္ျပဴစ ေခတ္အခါက ျမန္မာစကား ေ၀ါဟာရေတြဟာ ခုေခတ္မွာေလာက္ေတာ့ မ်ားျပားလွတာ မဟုတ္ပါ။

သူ႔ေခတ္နဲ႔သူ တီထြင္လာခဲ့ ၾကတဲ့ ေဘး ဘုိး စဥ္ဆက္တုိ႔ရဲ႕ ဂုဏ္ေက်းဇူးေၾကာင့္ ဒီေလာက္မ်ားျပား က်ယ္၀န္းတဲ့ ေ၀ါဟာရေတြကို ကၽြန္ေတာ္မ်ား အေမြခံလုိက္ရၿပီးျဖစ္ ရာ ခုဒီေခတ္ေရာက္ကာမွ ေ၀ါဟာရနယ္ခ်ဲ႕မႈကို မႀကဳိးပမ္းပါဘဲ စကားမၾကြယ္ဘူး မလုံေလာက္ဘူးဆုိၿပီး ညည္းညဴလက္ေလွ်ာ့ေနမယ္ဆုိရင္ ေရွးသူေဟာင္းတုိ႔ရဲ႕ ဂုဏ္ေက်းဇူးကိုပင္ မေထာက္ထားရာ က်ေရာက္ေနပါလိမ့္မယ္။

ဒါ့ေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္ယုံၾကည္ခ်က္ကို အခ်ဳပ္အားျဖင့္ အတိအလင္းအစီရင္ခံရပါရင္ `ျမန္မာဘာသာဟာ ေ၀ါဟာရ နယ္ခ်ဲ႕သူအတြက္ စကားလုံးၾကြယ္၀တဲ့ဘာသာ၊ ေ၀ါဟာရ နယ္မခ်ဲ႕သူ အတြက္ စကားလုံး မၾကြယ္၀တဲ့ ဘာသာ´ အျမဲ ျဖစ္ေနေပလိမ့္မယ္လုိ႔ ေနာက္ဆုံး နိဂုံးခ်ဳပ္အေနနဲ႔ ဆုိခ်င္ပါေတာ့တယ္ခင္ဗ်ား။

ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ျမန္မာစာပါေမာကၡေဟာင္း ဦးေအးေမာင္ (၁၉၀၅-၁၉၈၅) ရဲ႕ တင္ျပခ်က္ ျဖစ္ပါသည္။ ေမာက္ခဆုိက္မွ ကူယူေဖာ္ျပပါသည္။

Of studies

TO SPEND TOO MUCH TIME IN STUDIES,IS SLOTH; TO USE THEM TOO MUCH FOR ORNAMENT, IS AFFECTATION; TO MAKE JUDGEMENT WHOLLY BY THEIR RULES, IS THE HUMOUR OF A SCHOLAR; THEY PERFECT NATURE, AND ARE PERFECTED BY EXPERIENCE FOR NATURAL ABILITIES ARE LIKE NATURAL PLANTS, THAT NEED PRUNIG BY STUDY; AND STUDIES THEMSELVES DO GIVE FORTH DIRECTIONS TOO MUCH AT LARGE, EXCEPT THEY BE BOUNDED IN BY EXPERIENCE.
CRAFTY MEN CONTEMNS STUDIES, SIMPLE MEN ADMIRE THEM,AND WISE MEN USE THEM, FOR THEY TEACH NOT THEIR OWN USE; BUT THAT IS A WISDOM WITHOUT THEM, AND ABOVE THEM, WON BY OBSERVATION.
READ NOT TO CONTRADICT AND CONFUTE, NOR TO BELIEVE AND TAKE FOR GRANTED, NOR TO FIND TALK AND DISCOURSE,BUT TO WEIGH AND CONSIDER.SOME BOOKS ARE TO BE TASTED, OTHERS TO BE SWALLOWED,AND SOME FEW TO BE CHEWED AND DIGESTED;THAT IS,SOME BOOKS ARE TO BE READ ONLY IN PARTS; OTHERS TO BE READ,BUT NOT CURIOUSLY; AND SOME FEW TO BE READ WHOLLY,AND WITH DILIGENCE AND ATTENTION. SOME BOOKS ALSO MAY BE READ BY DEPUTY,AND EXTRACTS MADE OF THEM BY OTHERS; BUT THAT WOULD BE ONLY IN THE LESS IMPORTANT ARGUMENTS, AND THE MEANER SORT OF BOOKS; ELSE DISTILLED BOOKS ARE,LIKE COMMON DISTILLED WATERS, FLASHY THINGS.
READING MAKETH A FULL MAN, CONFERENCE A READY MAN, AND WRITING AN EXACT MAN; AND, THEREFORE,IF A MAN WRITE LITTLE, HE HAD NEED HAVE A GREAT MEMORY; IF HE CONFER LITTLE, HE HAD NEED HAVE A PRESENT WIT; AND IF HE READ LITTLE, HE HAD NEED HAVE MUCH CUNNING,TO AEEM TO KNOW THAT HE DOTH NOT.