Words for word

စာမေရးျဖစ္တာလဲ ေတာ္ေတာ္ကေလးၾကာသြားတယ္သူငယ္ခ်င္းတုုိ႕ေရ- လူဘ၀ကုုိေရာက္လာရင္ေတာ့ျဖင့္ လူ႕အသုုိင္းအ၀န္းထဲကုုိ မလြဲမေသြ ေနထုုိင္ရတာမုုိ႕ လူမႈေရးကေလးကလဲ လုုပ္ေပးရေသးတယ္မုုိ႕လား။ လူမႈ႕ေရးေတြနဲ႕ အလုုပ္နည္းနည္းမ်ားတယ္ပဲဆုုိပါေတာ့ေနာ္။ အဲဒါေၾကာင့္ပဲ သင္တန္းလဲ မတက္နုုိင္ စာလဲ မဖတ္နုုိင္ ျဖစ္ေနရတာမုုိ႕ ျပန္လည္ မ ွ်ေ၀ဖုုိ႕ မရွိဘဲ ျဖစ္ေနရတာပါ။
        ဒီေန႕ေတာ့ စာကေလးနည္းနည္းဖတ္ျဖစ္လုုိက္လုုိ႕ ဖတ္သမ ွ်ထဲက မွတ္မိတာေလးကုုိ ျပန္လည္ျပီး မ ွ်ေ၀ျခင္တာကေတာ့ Family ဆုုိတဲ့ စကားလုုံးေလးပဲေနာ္။ လူတုုိင္းသိပါတယ္ေနာ္။ ျမန္မလုုိေတာ့ မိသားစုု လုုိ႕ပဲ ျခဳံငုုံျပီး ေခၚၾကတယ္ သိၾကတယ္ေပါ႕။ ဒါေၾကာင့္လည္း မိသားစုု အသုုိက္အျမဳံကေလးကုုိေတာ့ Nuclear family လုုိ႕ေခၚတယ္ေနာ္။ မိသားစုုတင္မဟုုတ္ေတာ့ပဲ ဦးေလးေတြ အေဒၚေတြနဲ႕ ေပါင္းစပ္ျပီး တစ္အိမ္ထဲမွာ အတူေနရင္ေတာ့ Extended family လုုိ႕ေခၚတယ္ေနာ္။
   မ်ိဳးႏြယ္စဥ္ဆက္ကုုလည္း family လုုိ႕ ေခၚတယ္။ ဥပမာေပါ႕ေနာ္ ဘုုရားနဲ႕ မိဖုုရားေတြရဲ႕ ေဆြမ်ိဳးစဥ္ဆက္ကုုိ Royal family လုုိ႕ေခၚပါတယ္။
   Family ဆုုိတဲ့စကားလုုံးနဲ႕ ပူးတြဲျပီး သုုံးေလ့ရွိတဲ့ တြဲလုုံးေတြ အမ်ားအျပားကုုိလည္း မွတ္ထားလုုိက္ဦးေနာ္။
Family business ဆုုိတာ မိသားစုုပုုိင္ လုုပ္ငန္းပါပဲ၊ မိသားစုု တစ္စုုအတြင္း အစဥ္အဆက္ က်င့္သုုံးလာတဲ့ ဓေလ႕ထုုံစံကုုိ Family tradition လုုိ႕ေခၚတယ္ေနာ္။ Family name ကုုိလည္း တစ္နည္းအားျဖင့္ `Surname လုုိ႕ ေခၚၾကပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ လူမ်ိဳးေတြမွာ မ်ိဳးရုုိးအမည္ရွိၾကတယ္မဟုုတ္လား။ What's your surname? အဲဒီလုုိေမးလုုိက္ရင္ေတာ့ ျဖစ္နုုိင္တဲ့အေျဖကေတာ့  Jones, Smith သုုိ႕မဟုုတ္ Deng, စသည္ျဖင့္ ျဖစ္မယ္။ Family tree ဆိုုတာက ေဆြမ်ိဳးဆက္ဇယားကုုိ ဆုုိလုုိတာေနာ္။ နုုိင္ငံသားစိစစ္ေရး လက္မွတ္ရဖုုိ႕ လူ၀င္မႈ ၾကီးၾကပ္ေရးဌာနမွာ Family tree ေရးဆြဲတင္ျပခဲ့ၾကတာ မွတ္မိၾကမယ္ထင္တယ္ေနာ္။
   ေနာက္အရြယ္ေရာက္လုုိ႕ အိမ္ေထာင္ျပဳလာရင္ Family planning ကုုိစဥ္းစားၾကရသလုုိ Family man ျဖစ္လာရင္ သားခ်စ္ သမီးခ်စ္ မယားခ်စ္ စတဲ့ အေႏွာင္အဖြဲ႕ သံေယာဇဥ္ေတြ ျဖစ္တည္လာတယ္မုုိ႕လား။ အဲဒါကိုုေတာ့ Family ties လုုိ႕ေခၚပါတယ္ေနာ္။
   Family ဆုုိတဲ့ စကားလုုံးနဲ႕ ဆက္စပ္တဲ့ စကားလုုံးတစ္ခ်ိဳ႕ကုုိ ဆက္လက္မွတ္လုုိက္ၾကဦးေနာ္။
Household ဆုုိတာ အိမ္ေထာင္စုုကုုိဆုုိလုုိတာေနာ္။အိမ္တြင္းမိသားစုုနဲ႕ဆုုိင္တဲ့ ကိစၥေတြကုုိ Domestic လုုိ႕ေခၚပါတယ္။ Domestic help ဆုုိတာ အိမ္ေစရဲ႕ လုုပ္အားကုုိေျပာတာေနာ္။ Domestic problem ဆုုိတာကေတာ့  အိမ္တြင္းေရး ျပႆနာလုုိ႕မွတ္လုုိက္ၾကပါ။
မိသားစုုထဲက ေဆြမ်ိဳးတစ္ဦးတစ္ေယာက္ကုုိ A relation လုုိ႕ေခၚျပီး ေဆြမ်ိဳးကုုိေတာ့ relative လုုိ႕ေခၚတယ္။ မိသားစုုေတြထဲမွာလည္း တစ္ခ်ိဳ႕ဆုုိရင္ ဖေအတူ၊တစ္ခ်ိဳ႕ဆုုိရင္ မေအတူလုုိ႕ရွိၾကတယ္၊ေခၚလည္းေခၚၾကတယ္ အဲဒါကုုိေတာ့ take after လုုိ႕ေခၚတယ္ေနာ္။ You really take after your mother. လုုိ႕ေျပာလုုိက္ေတာ့ ရွင္းသြားတာေပါ႕ေနာ္။
   မိသားစုုအတြင္းမွာ မ်ိဳးရုုိးလုုိက္တတ္တာရွိတယ္ဆုုိတာ လက္ခံနုုိင္မလား၊ အေဖကထိပ္ေျပာင္ရင္ သားေကာ ထိပ္ေျပာင္တတ္သလား။အဲဒါကုုိေတာ့ hereditary လုုိ႕ေျပာတာေနာ္။ All the men in that family are bald I suppose it's hereditary.
   Bring up ဆိုုတာ raise နဲ႕တူသလိုု မိသားစုုတစ္ခုုျဖစ္သြားရင္ မိဘေတြမွာ သူတုုိ႕ရဲ႕ သားသမီးေတြကုုိျပဳစုုရ ပ်ိဳးေထာင္ရတာကုုိ မလြဲမေသြယူၾကရတာပဲ အဲဒါကုုိေတာ့ Bringing up လုုိ႕ေခၚတယ္ေနာ္။  Bringing up children is never easy. အဲဒီလုုိဆုုိရင္ သေဘာေပါက္တယ္ေပါ႕ေနာ္။ သားသမီးကုုိ လိမၼာယဥ္ေက်းေအာင္ ျပဳစုုပ်ိဳးေထာင္တာကုုိၾကေတာ့ Upbringing လုုိ႕ေခၚတယ္ေနာ္။  As a father you must know how to give a child a good upbringing.
   မိသားစုုတစ္ခုုမွာ အဓိက၀င္ေငြရွာတဲ့သူကုုိ breadwinner လုုိ႕ေခၚတယ္ေနာ္။ ဖခင္မရွိေတာ့ရင္ေတာ့ မိခင္ေပါ႕ ။My father recently lost his job so my mother's the main breadwinner now.
   ကေလးငယ္မ်ားကုုိ တစ္ေယာက္တည္းအုုပ္ထိန္းသူကုုိေတာ့ single-parent family လုုိ႕ေခၚပါတယ္။ မိဘေမတၱကုုိ Parental love. မိခင္ေမတၱာကုုိ motherly love. ဖခင္ေမတၱာကုုိ fatherly love လုုိ႕ေခၚတယ္ေနာ္။
တစ္ခ်ိဳ႕အိမ္ေထာင္သည္ေတြ သားသမီးမရလုုိ႕ သူမ်ားသားသမီးကုုိ ေမြးစားၾကတာရွိတယ္ အဲဒီသားသမီးကုုိ adopted son, adopted daughter စသျဖင့္ေခၚၾကတယ္ေနာ္။ တရား၀င္စာခ်ဳပ္နဲ႕ေခၚတဲ့သားသမီးေပါ႕။
 အဲဒီလုုိမဟုုတ္ရင္ေတာ့ Foster ဆုုိတဲံစကားလုုံးနဲ႕တြဲျပီး foster father, foster mother, foster child စသည္ျဖင့္ ေခၚၾကတယ္ေနာ္ သူငယ္ခ်င္းတုုိ႕ေရ။
   မိဘေတြေနာက္အိမ္ေထာင္ျပဳတာေတြကုုိလည္း သိထားၾကပါတယ္ေနာ္။ အဲဒါကုုိ ပေထြးတုုိ႕ မိေထြးတုုိ႕နဲ႕ ေျပာၾကတာၾကားဖူးမယ္ထင္တယ္ေနာ္။ အဲဒါကုုိၾကေတာ့ Step father- ပေထြး။ Step mother- မိေထြး။ Step son, Step daughter ျဖစ္တာကုုိလည္း သေဘာေပါက္ေနာ္။  ေနာက္ျပီး Step sister, Step brother, half-brother, half- sister ျဖစ္သြားတာလဲ မွတ္ထားလုုိက္ဦးေနာ္။
   တစ္ခ်ိဳ႕မိဘေတြမွာ အမႊာကေလးေမြးတာ ပါလာတတ္တယ္ ႏွစ္မႊာပူေမြးရင္- Twins, သုုံးမႊာပူးေမြးလာရင္ Trip-lets, ေလးမႊာပူးေမြးလာရင္ေတာ့ quadruplets လုုိ႕ေခၚပါတယ္။
   အိမ္ေထာင္နဲ႕ ဆက္စပ္ျပီးမွ ေတာ္စပ္တဲ့ေဆြမ်ိဳးေတြကုုိ in-laws လုုိ႕ေခၚပါတယ္ေနာ္။
Father-in-law=ေယာကၡထီး။  Mother-in-law= ေယာကၡမ၊ brother-in-law= ေယာက္ဖ၊ခဲအိုု၊မတ္၊ sister-in-law ေယာကၡမ၊ခယ္မ၊မရီး စသည္ျဖင့္ေခၚတယ္လုုိ႕မွတ္ထားၾကပါေနာ္ သူယ္ခ်င္းတုုိ႕။ ကဲ ဒီေန႕ေတာ့ ဒီေလာက္ပဲေနာ္။